Melaka, yang terkenal dengan sejarah Kesultanan Melaka pada abad ke-15, kini merupakan sebuah negeri berstatus “negeri beraja tanpa sultan”. Ini bermakna Melaka mempunyai Yang di-Pertua Negeri sebagai ketua negeri, bukan seorang sultan seperti kebanyakan negeri lain di Malaysia. Persoalannya, mengapa Melaka tidak lagi mempunyai sultan? Jawapan kepada persoalan ini terletak pada sejarah kejatuhan Kesultanan Melaka dan pengaruh penjajah.
Sejarah Kesultanan Melaka
Kesultanan Melaka diasaskan oleh Parameswara pada tahun 1400. Melaka menjadi pusat perdagangan terkenal dan memainkan peranan penting dalam penyebaran agama Islam di rantau ini. Kesultanan Melaka berkembang pesat sehingga era keemasan di bawah pemerintahan Sultan Mansur Shah.
Namun, pada tahun 1511, Kesultanan Melaka jatuh ke tangan penjajah Portugis. Kejatuhan ini menandakan berakhirnya pemerintahan sultan di Melaka.
Kejatuhan Kesultanan Melaka dan Pengaruh Penjajah
📚Join Whatsapp Channel Info Pelajar untuk lebih bahan rujukan belajar.
Kejatuhan Kesultanan Melaka membawa kepada perubahan besar dalam sistem pemerintahan. Berikut adalah faktor utama yang menyebabkan Melaka tidak lagi mempunyai sultan:
- Penjajahan Portugis (1511)
Apabila Melaka ditawan Portugis, sistem pemerintahan sultan digantikan dengan pentadbiran kolonial. Portugis membina kubu A Famosa untuk mengukuhkan kawalan mereka ke atas Melaka dan menyingkirkan warisan kesultanan. - Penjajahan Belanda (1641)
Selepas Portugis, Melaka jatuh ke tangan Belanda. Pentadbiran Belanda tidak memulihkan institusi kesultanan, sebaliknya terus mengukuhkan sistem kolonial yang berpusatkan ekonomi perdagangan. - Penjajahan British (1824)
Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 membawa Melaka ke bawah pentadbiran British. Ketika ini, Melaka terus kekal tanpa institusi kesultanan kerana tumpuan British lebih kepada pentadbiran moden yang berpusatkan pejabat residen. - Penempatan Semula Sultan
Selepas kejatuhan Melaka pada tahun 1511, waris Kesultanan Melaka telah berpindah ke Johor dan menubuhkan Kesultanan Johor. Sebahagian besar warisan Melaka diteruskan di negeri-negeri seperti Johor, Pahang, dan Perak.
Melaka Sebagai Negeri Tanpa Sultan
Apabila Persekutuan Tanah Melayu dibentuk pada tahun 1948, Melaka bersama Pulau Pinang menjadi negeri berstatus “Negeri Selat”. Negeri-negeri ini tidak mempunyai institusi kesultanan, tetapi diketuai oleh Yang di-Pertua Negeri, yang dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong.
Status ini kekal sehingga kini, dengan Melaka menjadi negeri yang unik kerana:
- Tiada Institusi Sultan
Melaka tidak mempunyai sistem pewarisan takhta seperti negeri-negeri lain yang beraja. - Ketua Negeri Dilantik
Yang di-Pertua Negeri Melaka dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong untuk memimpin negeri secara simbolik. - Kekal Sebagai Warisan Bersejarah
Walaupun tanpa sultan, Melaka terus menjadi simbol sejarah penting bagi Malaysia dengan pelbagai tapak warisan dunia UNESCO yang menonjolkan zaman kegemilangan kesultanannya.
Soalan Lazim
1. Mengapa Melaka tidak mengembalikan institusi kesultanan?
Selepas kejatuhan Kesultanan Melaka pada tahun 1511, waris takhta telah berpindah ke Johor. Perkembangan politik moden selepas kemerdekaan Malaysia juga mengekalkan Melaka sebagai negeri tanpa sultan.
2. Adakah Melaka masih mempunyai warisan kesultanan?
Ya, walaupun tiada sultan, Melaka tetap mempunyai warisan kesultanan seperti istana, manuskrip, dan tradisi budaya yang masih dipelihara.
3. Siapakah yang memerintah Melaka sekarang?
Melaka diperintah oleh seorang Yang di-Pertua Negeri yang dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong. Peranan ini lebih kepada fungsi simbolik.
Melaka mungkin tidak mempunyai sultan, tetapi sejarah dan warisannya tetap menjadi kebanggaan Malaysia. Kejatuhan Kesultanan Melaka adalah satu peristiwa bersejarah yang mengubah landskap politik negeri ini, tetapi ia tidak pernah memadamkan kepentingan Melaka sebagai permata sejarah negara.
Artikel lain:
