Keunikan adat di Negeri Sembilan berakar daripada pengaruh Minangkabau yang membawa Adat Perpatih sebagai asas sistem pemerintahan. Adat ini mengutamakan jurai keturunan sebelah ibu, pelaksanaan hukum adat, serta struktur kepemimpinan yang teratur.
Keunikan Adat Perpatih
Jurai Keturunan Sebelah Ibu
- Kaum perempuan dianggap sebagai Ibu Soko, iaitu ibu yang melahirkan anggota masyarakat.
- Setiap anak menjadi ahli suku ibunya, bukan bapanya.
- Ahli suku dianggap saudara kerana mereka berkongsi moyang perempuan yang sama.
Pelaksanaan Hukuman
- Hukuman dalam Adat Perpatih bersifat pemulihan dengan memberi pertimbangan kepada kesalahan kecil.
- Penyelesaian melalui permuafakatan dan pengampunan berbanding hukuman berat.
- Pelaksanaan sistem rundingan mengekalkan keharmonian masyarakat.
Perkahwinan
- Larangan perkahwinan sesama suku bagi mengelakkan konflik dalaman dan mempererat hubungan antar-suku.
- Wanita yang berkahwin luar suku kehilangan hak keahlian suku tetapi tetap diwarisi dalam garis keturunan perempuan.
Wanita Mewarisi Harta Pusaka
- Wanita memiliki hak utama dalam warisan seperti tanah dan rumah.
- Pembahagian secara turun-temurun melalui garis ibu.
Keunikan Pemerintahan di Negeri Sembilan
Struktur Pemerintahan
- Yamtuan Besar
- Pemimpin tertinggi Negeri Sembilan, dipilih oleh Undang Yang Empat.
- Simbol kedaulatan dan kesatuan.
- Undang
- Ketua Luak (daerah) seperti Undang Sungai Ujong, Johol, Jelebu, dan Rembau.
- Berperanan memilih Yamtuan Besar.
- Lembaga
- Ketua Suku yang dilantik oleh Buapak.
- Menyelesaikan pertikaian, menjaga keselamatan, dan menguruskan harta pusaka.
- Buapak
- Pemimpin bagi Perut, unit masyarakat terkecil dalam Adat Perpatih.
- Rujukan utama dalam masalah adat dan hukum.
- Ibu Soko
- Pemimpin bagi kelompok keluarga yang berperanan dalam pemilihan Buapak.
Hierarki Pemerintahan Adat Perpatih
- Yamtuan Besar
- Undang
- Lembaga
- Buapak
- Anak Buah dan Ibu Soko
Prinsip Demokrasi dalam Adat Perpatih
Adat Perpatih mencerminkan prinsip demokrasi tradisional melalui pelantikan pemimpin secara muafakat. Pelantikan dilakukan berdasarkan kehendak masyarakat dan menerapkan nilai musyawarah untuk kestabilan.
Artikel lain:
