Faktor Penentangan Penyerahan Sarawak
Golongan yang menentang penyerahan Sarawak diketuai oleh Datu Patinggi Abang Haji Abdillah, dan mereka membangkitkan beberapa faktor utama seperti berikut:
- Tindakan Vyner Brooke Bertentangan dengan Perlembagaan 1941
- Dalam Prinsip Kelapan Perlembagaan 1941, Vyner Brooke telah berjanji bahawa Sarawak akan diberikan pemerintahan sendiri kepada rakyat melalui proses pemindahan kuasa secara teratur.
- Rakyat Sarawak sepatutnya diberi peluang untuk memerintah sendiri, tanpa pengaruh penjajah luar. Penyerahan Sarawak kepada British dianggap sebagai pengkhianatan besar kepada rakyat tempatan.
- Tindakan ini juga dianggap sebagai pelanggaran langsung terhadap semangat kemerdekaan yang terkandung dalam perlembagaan.
- Vyner Brooke Mengetepikan Surat Wasiat Charles Brooke
- Charles Brooke, Raja Kedua Sarawak, telah menetapkan bahawa penerus takhta akan diserahkan kepada Raja Muda Anthony Brooke.
- Vyner Brooke, sebagai pewaris, mengetepikan keputusan ini dengan menyerahkan Sarawak kepada British.
- Anthony Brooke dan Taun Muda Bertram Brooke menentang keras penyerahan ini kerana ia akan menghapuskan peluang untuk mengekalkan kedudukan autonomi dan kemerdekaan Sarawak di bawah Dinasti Brooke.
- Gerard T. MacBryan Menggunakan Muslihat
- Gerard T. MacBryan, sebagai wakil British, dipercayai menggunakan strategi seperti tekanan, pujukan, dan sogokan kepada pemimpin-pemimpin tempatan untuk mendapatkan persetujuan kepada perjanjian penyerahan Sarawak.
- Strategi ini menimbulkan rasa tidak puas hati di kalangan rakyat, yang merasakan proses penyerahan ini dilakukan secara tidak telus dan tidak demokratik.
Bentuk Penentangan Penduduk Tempatan
Pelbagai bentuk penentangan dilakukan oleh penduduk Sarawak yang menolak penyerahan kepada British:
- Mengadakan Persidangan
- Persidangan besar-besaran dianjurkan di Johari Anang dan Sharwaki Osman untuk menyuarakan bantahan.
- Persidangan ini turut disertai oleh organisasi seperti Persatuan Melayu Miri, Pergerakan Pemuda Melayu (PPM), Barisan Pemuda Sarawak (BPS) dan Persatuan Kebangsaan Melayu Sarawak (PKMS).
- Objektif utama persidangan ini adalah untuk menyelaraskan tindakan menentang penyerahan Sarawak kepada British.
- Mengadakan Demonstrasi
- Demonstrasi besar pertama diadakan pada 30 Oktober 1946 di Kuching. Ia dipimpin oleh Datu Patinggi Abang Haji Abdillah dan disertai oleh rakyat dari pelbagai lapisan masyarakat.
- Slogan utama seperti “Kami Menuntut Bebas”, “Lepaskan Koloni”, dan “Tiada Konsesi” dilontarkan semasa demonstrasi.
- Demonstrasi ini berakhir dengan aman tetapi membawa mesej yang jelas bahawa rakyat Sarawak tidak menerima penyerahan ini.
- Meletakkan Jawatan Beramai-ramai
- Penjawat awam tempatan termasuk guru, pegawai pentadbiran, dan pengawai perkhidmatan awam meletakkan jawatan secara beramai-ramai sebagai tanda protes.
- Tindakan ini merupakan respons kepada Pekeliling No. 9 yang dikeluarkan British pada tahun 1946, yang memperlihatkan kawalan penuh penjajah ke atas pentadbiran tempatan.
- Bantahan Golongan Wanita
- Wanita memainkan peranan penting dalam menentang penyerahan Sarawak.
- Cikgu Lily Eberwein, pemimpin utama wanita Sarawak, mengetuai gerakan untuk mengadakan perhimpunan dan demonstrasi di Kuching.
- Pergerakan wanita ini melibatkan pemimpin kaum Ibu seperti Hajah Sipiah Tunku Othman dan Cikgu Ajibah Abol, yang turut serta dalam aktiviti protes.
- Menggunakan Akhbar
- Akhbar seperti Utusan Sarawak digunakan untuk menyampaikan suara protes rakyat Sarawak.
- Artikel seperti “Kerajaan British Menipu Rakyat” yang diterbitkan pada 7 November 1949, menegaskan bahawa tindakan British bertentangan dengan aspirasi rakyat tempatan.
- Menulis Surat Bantahan
- Pergerakan Pemuda Melayu (PPM) dan Barisan Pemuda Sarawak (BPS) telah menulis surat kepada kerajaan British di London.
- Surat bantahan ini menyuarakan ketidakpuasan hati rakyat terhadap proses penyerahan Sarawak yang dilakukan tanpa rundingan dan persetujuan rakyat tempatan.
- Menubuhkan Kumpulan Rukun 13
- Kumpulan Rukun 13 ditubuhkan pada 20 Ogos 1948 di Sibu oleh Morishidi Sidiek, Awang Rambli, dan Bujuang Suntong.
- Kumpulan ini merancang untuk melaksanakan gerakan bersenjata menentang British dengan matlamat menolak penyerahan dan mencapai kemerdekaan Sarawak.
Peristiwa Sungkai Berdarah
- Rosli Dhoby, salah seorang pejuang Sarawak, menjadi simbol keberanian rakyat tempatan apabila beliau menikam Gabenor British kedua di Sarawak, Duncan Stewart, pada 3 Disember 1949.
- Rosli Dhoby bersama anggotanya dihukum gantung pada 2 Mac 1950.
- Peristiwa ini dikenali sebagai Sungkai Berdarah dan menjadi simbol perjuangan anti-penyerahan di Sarawak.
Reaksi Penduduk yang Menyokong Penyerahan Sarawak
Sebahagian kecil penduduk tempatan menyokong penyerahan ini atas sebab-sebab berikut:
- Memajukan Negeri
- Penyerahan Sarawak kepada British dilihat sebagai peluang untuk meningkatkan infrastruktur dan membangunkan ekonomi.
- Memajukan Penduduk Tempatan
- Young Malay Association (YMA) ditubuhkan untuk meningkatkan pendidikan dan sosial ekonomi rakyat tempatan.
- Memberikan Peluang Pekerjaan dalam Perkhidmatan Awam
- British menyediakan lebih banyak peluang dalam sektor perkhidmatan awam seperti doktor, guru, dan pegawai pentadbiran.
📚Join Whatsapp Channel Info Pelajar untuk lebih bahan rujukan belajar.
Nota ini memberikan gambaran terperinci mengenai latar belakang, tindakan, dan respons terhadap penyerahan Sarawak kepada British, termasuk peranan wanita, akhbar, serta kesan terhadap rakyat tempatan.
artikel lain:
